Historia Instytutu

Instytut Chemii Organicznej PAN został utworzony 18 listopada 1964 roku na podstawie dekretu Rady Ministrów nr 352/64, podnoszącego Zakład Syntezy Organicznej Polskiej Akademii Nauk do rangi Instytutu Naukowego. Działalność naukowa placówki rozpoczęła się jednak już w roku 1954 z chwilą utworzenia Zakładu Syntezy Organicznej Polskiej Akademii Nauk. Pierwszym dyrektorem Zakładu byłprofesor Osman Achmatowicz. Jego funkcję przejął w roku 1957 profesor Tadeusz Urbański.

Zakład Syntezy Organicznej Polskiej Akademii Nauk liczył początkowo 13 laboratoriów, które w związku z odbudową zniszczonego wojną kraju zostały ulokowane w budynkach wydziałów chemii uczelni wyższych. Pięć spośród tych laboratoriów – kierowanych przez profesorów: Osmana Achmatowicza, Wiktora Lampego, Wandę Polaczkową, Stanisława Malinowskiego i Tadeusza Urbańskiego – miało swoje siedziby w Warszawie. Dwa laboratoria mieściły się w Łodzi: jedno kierowane przez profesora Bolesława Bochwica, a następnie profesora Jana Michalskiego, i drugie, kierowane przez profesor Eligię Turską. 
We Wrocławiu znajdowały się dwa laboratoria, kierowane przez profesorów Tadeusza Rabka i Zdzisława Tomasika. Pozostałe laboratoria miały swoje siedziby w Poznaniu, Krakowie, Gliwicach oraz Gdańsku, i były kierowane odpowiednio, przez profesorów Jerzego Suszko, Jana Moszewa, Włodzimierza Kisielowa i Zygmunta Ledóchowskiego.

W 1965 r. laboratoria warszawskie Instytutu Chemii Organicznej PAN, zostały przeniesione na ulicę Kasprzaka 44/52 i ulokowane tam tymczasowo w nowych pawilonach wybudowanych dla bliźniaczego Instytutu Chemii Fizycznej PAN. W tym samym roku została utworzona struktura administracyjna Instytutu, złożona z zakładów i laboratoriów. Ponieważ Instytut Chemii Organicznej współdzielił teren przy ul. Kasprzaka z Instytutem Chemii Fizycznej PAN, zdecydowano o częściowo wspólnej administracji i służbach technicznych. Obecnie Instytuty są całkowicie niezależne i wspólnie użytkują jedynie aulę i bibliotekę.

W strukturze organizacyjnej Instytutu Chemii Organicznej PAN, od dnia jego powołania do końca 1970 roku, działał Ośrodek Wytwórczości i Usług, na bazie którego w 1971 roku, decyzją władz Akademii utworzono „Chemipan” – Zakład Doświadczalny Instytutu Chemii Fizycznej PAN i Instytutu Chemii Organicznej PAN. Zakład był wyodrębnioną jednostką organizacyjną na pełnym rozrachunku gospodarczym przez 12 lat. Przedmiotem działalności Zakładu było i jest wprowadzanie osiągnięć nauki do gospodarki, przede wszystkim w oparciu o opracowania naukowe IChF i IChO. W roku 1983, decyzją Sekretarza Naukowego PAN „Chemipan” został włączony do struktury IChF PAN, jednakże na mocy powyższej decyzji struktura Zakładu, powoływanie kierownictwa oraz roczne programy produkcji są zatwierdzane w uzgodnieniu z dyrekcją IChO PAN.

Pierwszym Dyrektorem Instytutu został profesor Tadeusz Urbański. Jego następcami byli: profesor Marian Kocór (od kwietnia 1967 do lipca 1972), profesor Paweł Nantka-Namirski (od lipca 1972 do lipca 1979) i profesor Mieczysław Mąkosza (od lipca 1979 do lipca 2004). Od lipca 2004 do grudnia 2010 roku Dyrektorem IChO PAN był profesor Marek Chmielewski, a od 1 września 2011 roku – profesor Sławomir Jarosz. Obecnie funkcję tę pełni od 1 września 2019 roku profesor Daniel T. Gryko.

Zamiejscowe zakłady Instytutu zlokalizowane w Gliwicach, Łodzi, Poznaniu i Wrocławiu odłączały się odpowiednio w latach: 1966, 1972, 1980 i 1986, a następnie dały początek nowym placówkom PAN. I tak, zakład łódzki przekształcił się w Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych, poznański w Instytut Chemii Bioorganicznej, gliwicki w Zakład Karbochemii, a wrocławski został przyłączony do Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych.

Poczynając od roku 1988 struktura Instytutu została znacząco uproszczona. Dwustopniowa struktura złożona z zakładów i laboratoriów została zastąpiona jednostopniową, złożoną z zespołów naukowych i usługowych, powoływanych przez Dyrektora zgodnie z aktualnymi potrzebami Instytutu. Obecnie Instytut liczy 18 zespołów.